وحدت بین حوزه و دانشگاه

 

مقدمه

داستان وحدت حوزه و دانشگاه یکی از پروندهای بسته نشده انقلاب اسلامی هست که هنوز بعد از گذشت 37 سال این آرزوی قدیمی امام و رهبری محقق نشده است .

انواع نگاه به وحدت حوزه و دانشگاه
د ر رابطه با وحدت حوزه و دانشگاه دو نگاه میتوان به این اتفاق داشت یک نگاه سطحی ویک نگاه عمیق و با تامل.

نگاه سطحی -  که بدترین نگاهی است که میتوان به این اتفاق داشت که حقیقتا ظلم و جفایی در حق این دو نهاد علمی جامعه است همین نگاهیست که متاسفانه هنوز در جلسات متحد کردن حوزه و دانشگاه جاریست یعنی وقتی اسم وحدت حوزه و دانشگاه میاید عده ای شروع به گرفتن همایش ها و نشست هایی می کنند که به جز سالگرد شهید دکتر مفتح بودن و قرائت حمد فاتحه ای برای ایشان هیچ خروجی و دستاوردی حاصل نمی شود. واینکه گاهی وضع بدتر از این هم می شود که سخنران همایش با نگاه حق به جانب و با تعصب از نهادی که خودش درآنجا درس خوانده شروع به تخریب نهاد مقابل می کند که این باعث کینه توزی و لجاجت بیشتر بین محصلین این دو نهاد علمی کشور می شود. از کار های اشتباه دیگر در راستای متحد کردن این دو بازوی کارامد جامعه این بود که فکر کردند اگر در دانشگاه مسجد بزنند و دعای کمیل شبهای جمعه را برقرار کنند دانشگاه با حوزه ارتباط برقرار می کند یا اینکه از روحانیون برای تدریس دروس معارف و اندیشه اسلامی دعوت کردند که دلیل بر این مدعا همینست که الان می بینیم بعد از گذشت این همه سال هنوز دانشجو و طلبه از هم تصوری را دارند که دشمنان وصف کرده اند و هنوز چهره واقعی همدیگر و برادریشان را به هم نشان نداده اند .

نگاه دوم – وحدت بین حوزه و دانشگاه را باید عمیق نگریست که اگر قرار باشد حق مطلب ادا شود و حوزه و دانشگاه متحد شوند و در کنار هم به قله های رفیع علمی برسند ، از این نگاه عمیق به وحدت حوزه و دانشگاه ست.
اهمیت متحد شدن حوزه و دانشگاه از دیدگاه رهبر کبیر انقلاب
اگر قدری تامل کنیم به سخنان حضرت امام خمینی در 22 بهمن 57 در مدرسه رفاه یعنی دقیقا ده روز پس از ورود ایشان به کشور، حضرت امام پیروزی بزرگترین پیروزی را وحدت بین دو نهاد و بازوی کشور یعنی حوزه و دانشگاه می داند و یکی از برکات انقلاب اسلامی را این میدانند که در آن زمان به واسطه انقلاب طلبه و دانشجو باهم متحد شدند و چهره های واقعی و اصیل برادری را به هم نشان دادند. و باید دقت داشت که قبل از این انقلاب و همین صحبت امام راحل به واسطه موش دوانی های حکومت شاه باعث شده بود حوزه و دانشگاه از هم تصویری داشته باشند که انگار طرف مقابلشان را بی ارزش و بیکاره میدیدند
اینکه دانشجو و طلبه نسبت به هم  بی اعتماد باشند و همدیگر را متهم به تنبلی، بیکاری و بی خاصیتی کنند نه تنها مشکل جامعه حل می شود بلکه درست همان چیزی است که استکبار و دشمنان دنبال آن بوده و هستند که این دو قشری که ازشون کار میاید را نسبت به هم بدبین کنند . و حتی در مورد ریشه های علمی و محتوایی هم نباید یکدیگر را زیر سوال ببرند حضرت امام خمینی رحمت الله یکی از گلایه  های شان نبودن وحدت بین حوزه و دانشگاه بود و دائم این را متذکر می شدند که این تفرقه و باهم نبودن خاستگاه کسانیست که از استقلال همه جانبه این کشور هراس دارند. امروز بحمد الله در دانشگاه ما تخصص است و در حوزه ی علمیه تعهد که اگر این دو عنصر تعهد و تخصص باهم آمیخته شوند می توان به دستیابی به یک نظام اسلامی مستقل و نزدیک شدن به تمدن نوین  اسلامی امیدوار بود.

راه کارهای وحدت بین حوزه و دانشگاه

متحد شدن حوزه و دانشگاه نیاز به تعامل و وحدت در دو سطح مدیران عالی این دو نهاد و مدیران عملیاتی دو نهاد دارد. یعنی ابتدا باید بزرگان و صاحبنظران حوزه و دانشگاه در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و همچنین مراجع عظام تقلید با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم و همچنین هیات علمی دانشگاه ها در کنار هم بنشینند و مسائل را بررسی کنند تا در بدنه ی این دو نهاد هم شاهد چنین اتفاقی باشیم.
به عنوان مثال در موضوع پیش پا افتاده مبتلا به موسیقی، هنوز کسی به طور دقیق نمی داند باید موسیقی استماع کرد یا نه ؟ چون  ما به یک چارچوب دقیق و مشخص نرسیدیم باید اساتید و بزرگان رشته های موسیقی، روانشناسی، مغزواعصاب، جامعه شناسی بیایند و با مراجع و علمای صاحبنظر در موسیقی بشینند. وقتی دو طرف چارچوب ها و خط قرمز ها شون را مشخص کنند به یک اشتراکاتی خواهند رسید و با جکش کاری و تطبیق اشتراکات با شرع و موسیقی اصیل میتوان در یک چارچوب خاصی به یک موسیقی رسید که نه از لحاظ شرعی مشکل داشته باشد و نه از لحاظ ساز های آوازی خارج و فالش باشد و اینکه حداقل مشخص شود تا چه مقدار اسلام اجازه داده است وارد حوزه ی موسیقی شد و فعالیت کرد.
و حتی در حوزه های دیگر مثل اقتصاد و معماری، رسانه باید چنین اتفاقاتی در وحدت بین حوزه و دانشگاه بیافتد که مرز ورود به این حوزه ها چقدر است تا چه اندازه اسلامی هست. در معماری اسلامی خطوط قرمزی برای ما مشخص شده است اینکه اهل منزل باید طلوع و غروب خورشید را ببینند با طراحی دو پنجره به سمت شرق و غرب محقق می شود و اینکه فلسفه سفارش ساخت سرویس های بهداشتی حمام وتوالت در بیرون از ساختمان نشیمن در چیست اینها باید در رشته های معماری و نقشه کشی  وعمران دانشگاه ما حل شود و مهندسی که خروجی این رشته ها است بداند برای کسی که دینش اسلام هست قراراست ساختمان بسازد نه اینکه الان در تهران بعضی آپارتمان ها حتی توالت شان هم روبه قبله ساخته شده.

در بحث اقتصاد متاسفانه الان ادعای ما که اسلام دین کاملی است در حال زیر سوال رفتن است چراکه در بین مردم به خوبی دیده می شود که می گویند اگر اقتصاد اسلامی داریم پس چرا در حکومت اسلامی جاری نمی شود و بدتر از این در کتب درسی دانشگاهی ما الان محتوایی تدریس می شود که خلاصه شده اقتصاد غرب است که همین اقتصاد غرب در کشورهای اروپایی به بحران رسیده و آنها را به چالش برده است.
راه کار دیگر در راستای متحد شدن حوزه و دانشگاه اینست که حوزه از تخصص دانشگاه و همچنین دانشجو از تعهد حوزه مقدمه ای داشته باشد وقتی منابع علمی دانشگاه ما ریشه اش به فقه و اصول حوزه برگشت آنوقت با یک دانشگاه پویا و کارامدی مواجه خواهیم شد که فارغ التحصیل آن قبول نمی کند که در جایی مشغول به کار شود که غیر از رشته تحصیلی اش است . و طرف دوم جریان یعنی حوزه ما وقتی تخصص دانشگاه را بلد باشد و بتواند مقتضیات زمان هم در بیاورد وقتی طلبه حوزه به درجه اجتهاد رسید مجتهدی می شود که بخوبی و با شجاعت تمام در رابطه ی با مسائل روز حکم شرعی صادر می کند و فتوا می دهد مسئله ای که الان در حوزه ی ما و متاسفانه در علمای ما به ندرت دیده می شود که در خصوص فقه مضاف فتوا و حکمی داده باشند.